Phi tập trung và sự chấp nhận: giai đoạn tiếp theo của sự tăng trưởng Web3

Bức tranh số luôn thay đổi, phản ánh khát vọng tiến bộ không ngừng của con người. Từ thời quay số dial-up đến thế giới siêu kết nối ngày nay, internet đã định hình lại gần như mọi mặt đời sống của chúng ta.

Giờ đây, khi đứng trước ngưỡng cửa web3, một mô hình mới đang xuất hiện, hứa hẹn trải nghiệm số công bằng hơn, minh bạch hơn và lấy người dùng làm trọng tâm. Sự chuyển dịch này dựa trên hai trụ cột: phi tập trung và phổ cập đại chúng. Hành trình hướng tới một web3 thực sự phi tập trung và được đón nhận rộng rãi không hề dễ dàng, nhưng những góc nhìn từ các lãnh đạo trong ngành đang vẽ nên một bức tranh thuyết phục về con đường phía trước.

Trước hết, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các chuyên gia đã chia sẻ những góc nhìn quý báu cho cuộc thảo luận này. Xin trân trọng cảm ơn Eowyn Chen, CEO Trust Wallet; Vivien Lin, Chief Product Officer & Head of BingX; Vugar Usi Zade, Chief Operating Officer của Bitget; Bernie Blume, CEO Xandeum Labs; Jeff Ko, Chief Research Analyst tại CoinEx; Griffin Ardern, Head of BloFin Research & Options Desk, vì đã chia sẻ quan điểm của họ. Những đóng góp này làm sáng rõ các thách thức và cơ hội sẽ định hình giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của web3.

Nguyên tắc cốt lõi của tính phi tập trung

Bản chất cốt lõi của web3 là tính phi tập trung. Đây không chỉ là thuật ngữ kỹ thuật, mà là nguyên tắc nền tảng nâng đỡ toàn bộ hệ sinh thái crypto.

Như Bernie Blume, CEO Xandeum Labs, đã nói một cách ngắn gọn:

“Phi tập trung là lý do crypto tồn tại. Nếu crypto không mang lại tính phi tập trung, chúng ta không cần crypto — ta có thể làm nhanh hơn, tốt hơn và rẻ hơn bằng cách khác. Trên hết, chúng ta cần lưu trữ truy cập ngẫu nhiên phi tập trung, được tích hợp chặt chẽ vào các nền tảng smart contract hàng đầu như Solana.”

Nhận định này nhấn mạnh một sự thật quan trọng: nếu web3 chỉ lặp lại cấu trúc tập trung của Web2 bằng một công nghệ khác, thì nó đã thất bại trong việc thực hiện lời hứa của mình.

Mở rộng góc nhìn, Vivien Lin, Chief Product Officer & Head of BingX Labs, ví tính phi tập trung như “nút đặt lại cho cấu trúc quyền lực số”. Cô chia sẻ:

“Nó trao trả quyền sở hữu, quyền truy cập và quyền tham gia cho từng cá nhân, không chỉ cho nền tảng hay các chuyên gia trong ngành. Bằng cách phân tán niềm tin thay vì tập trung, chúng ta tiến tới một internet minh bạch, lấy người dùng làm trung tâm và công bằng ngay từ thiết kế. Tại BingX, triết lý này là nền tảng cho cách chúng tôi đổi mới sản phẩm.”

“Chẳng hạn, với BingX AI Master, chúng tôi dùng trí tuệ dữ liệu để mang đến cho mọi nhà giao dịch những công cụ vốn trước đây khó tiếp cận. Đây là một lát cắt cho thấy thiết kế phi tập trung có thể làm được gì: các hệ thống nâng đỡ người dùng một cách công bằng, đồng thời vẫn bảo đảm tính minh bạch và trách nhiệm ở quy mô lớn.”

Vượt qua rào cản con người trong việc tiếp nhận

Tuy vậy, con đường đến tương lai phi tập trung không hề bằng phẳng. Một trong những thách thức lớn nhất là thu hẹp khoảng cách giữa tiềm năng mang tính cách mạng của web3 và việc ứng dụng thực tiễn trong cuộc sống hàng ngày của người dùng.

Eowyn Chen, CEO Trust Wallet, đã nói rất thuyết phục:

“Rào cản lớn nhất không phải kỹ thuật, mà là con người. Mọi người lo về an toàn, sự phức tạp, và liệu crypto có mang lại giá trị thực cho cuộc sống của họ hay không. Để chạm tới tỷ người dùng tiếp theo, ngành phải tạo ra sản phẩm giải quyết vấn đề thường ngày, đạt chuẩn an ninh cao nhất, và truyền đạt bằng ngôn ngữ dễ hiểu. Phi tập trung không thể chỉ là lý tưởng, nó phải trở thành lợi ích sống động cho mọi người trên toàn thế giới.” 

Điều này nhấn mạnh một điểm mấu chốt: công nghệ nền tảng của web3 có thể phức tạp, nhưng trải nghiệm người dùng thì không nhất thiết phải như vậy.

Để đạt được phổ cập thật sự, ngành cần vượt khỏi những lý tưởng trừu tượng và mang lại lợi ích hữu hình, chạm được tới người dùng phổ thông. Điều đó đòi hỏi giao diện trực quan, giao thức bảo mật chắc chắn và cách truyền đạt rõ ràng để “gỡ rối” thế giới crypto.

Vivien Lin đồng tình, tập trung vào những rào cản về cảm xúc và trải nghiệm đang cản bước người dùng mới:

“Rào cản lớn nhất không nằm ở công nghệ, mà ở cảm xúc và trải nghiệm. Với nhiều người, crypto vẫn thấy phức tạp, rủi ro hoặc mang tính độc quyền. Để thu hút tỷ người dùng tiếp theo, chúng ta cần làm cho việc tham gia vừa trực quan vừa đáng tin. Giáo dục là chìa khóa, nhưng thiết kế cũng vậy.”

“Tại BingX, chúng tôi tập trung loại bỏ ma sát bằng các hệ thống thông minh như BingX AI Master và BingX AI Bingo, chuyển dữ liệu thị trường thành nhận định rõ ràng và chiến lược cá nhân hóa. Đó là đơn giản hóa sự phức tạp, không phải bằng cách che giấu, mà bằng cách khiến nó dễ hiểu. Khi mọi người cảm thấy tự tin và được thông tin đầy đủ, việc đón nhận sẽ diễn ra tự nhiên — và đó là cách chúng ta đi từ đổi mới ngách đến hòa nhập đại chúng.”

Bổ sung cho góc nhìn này, Vugar, Chief Operations Officer tại Bitget, nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục người dùng và sự rõ ràng về pháp lý:

“Trong khi yếu tố con người với sự phức tạp và cảm nhận rủi ro là đáng kể, tại Bitget, chúng tôi tin rằng việc thiếu các chương trình giáo dục toàn diện cũng đóng vai trò lớn. Nhiều người dùng tiềm năng bị ngại bởi thuật ngữ chuyên ngành và mức độ biến động được cảm nhận của thị trường.”

“Chúng ta cần đơn giản hóa câu chuyện, cung cấp tài nguyên giáo dục rõ ràng, dễ tiếp cận, làm nổi bật tính hữu dụng thực tế và tiềm năng dài hạn của tài sản số. Hơn nữa, một khung pháp lý rõ ràng và nhất quán giữa các khu vực pháp lý sẽ giúp củng cố niềm tin cho cả nhà đầu tư nhỏ lẻ và tổ chức, qua đó giảm đáng kể rủi ro cảm nhận và thúc đẩy tốc độ phổ cập.” 

Nhận định của Vugar cho thấy thách thức kép: vừa đơn giản hóa công nghệ, vừa tạo dựng môi trường đáng tin thông qua định hướng pháp lý.

Cái giá của việc thay thế và nhu cầu phải kiên nhẫn

“Chi phí thay thế” cũng là một rào cản lớn. Griffin Ardern, Head of BloFin Research & Options Desk, đưa ra một so sánh rất đáng suy ngẫm:

“Rào cản lớn nhất thực ra là chi phí thay thế, giống như việc các đèn khí trên đường phố London mất hàng thập kỷ mới được thay bằng đèn điện. Dù tiền mã hóa và công nghệ web3 đã chứng minh nhiều ưu thế so với tài chính truyền thống, miễn là nhu cầu người dùng chưa lên tới mức đòi hỏi chuyển đổi nhanh sang hệ thống dựa trên blockchain, thì cả người dùng phổ thông lẫn các tổ chức tài chính đều không có đủ động lực hay quyết tâm để thay thế hệ thống hiện tại.” 

Góc nhìn lịch sử này nhắc ta về bài học kiên nhẫn và bền bỉ. Dù công nghệ web3 có nhiều ưu điểm rõ ràng, thói quen ăn sâu và hệ thống lâu đời của tài chính truyền thống không dễ bị thay thế. Cần một chất xúc tác đủ mạnh, một cú bùng nổ nhu cầu từ phía người dùng, để vượt qua quán tính đó.

Ardern kết luận: 

“Có hai cách để giảm chi phí thay thế: tiếp tục tiến bộ về công nghệ và thời gian. Vượt qua rào cản kỹ thuật không quá khó, nhưng chúng ta vẫn cần kiên nhẫn, vì sớm muộn gì sự gia tăng nhu cầu của người dùng cũng sẽ kích hoạt nhu cầu bùng nổ với blockchain và web3, kéo theo quá trình chuyển đổi nhanh chóng và toàn diện của các hệ thống chính thống.”

Quan điểm này cho thấy dù đổi mới rất quan trọng, thời gian cũng là yếu tố không kém phần then chốt để công nghệ mang tính cách mạng được chấp nhận rộng rãi.

Tích hợp tài sản số vào đời sống hằng ngày

Việc đưa tài sản số vào đời sống hằng ngày phụ thuộc vào khả năng cải thiện trải nghiệm người dùng, thay vì làm mọi thứ rối rắm. 

Jeff Ko, Trưởng nhà phân tích nghiên cứu tại CoinEx, đưa ra một tầm nhìn thuyết phục: 

“Theo chúng tôi, tài sản số có thể nâng tầm trải nghiệm tài chính hằng ngày hiệu quả nhất thông qua các sản phẩm DeFi tạo lợi suất thực tiễn, phản chiếu những dịch vụ ngân hàng quen thuộc. Chúng tôi đang chứng kiến làn sóng các sản phẩm kiếm lợi suất từ stablecoin mô phỏng những công cụ tài chính truyền thống, tài khoản tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, chứng khoán thu nhập cố định, thậm chí sản phẩm cấu trúc — nhưng cho mức lợi nhuận cao hơn đáng kể.” 

“Một số sàn giao dịch tập trung đang cung cấp APY hai chữ số cho các sản phẩm này, dù có giới hạn quy mô quỹ và khuyến mãi theo thời gian, cho thấy nhu cầu thực sự của thị trường đối với cơ hội tạo lợi suất dễ tiếp cận.” 

Cách tiếp cận này hay ở sự đơn giản: bằng cách đóng gói các đổi mới phức tạp của DeFi thành những sản phẩm quen thuộc, dễ dùng, ngành có thể thu hút người dùng quan tâm chủ yếu đến lợi ích tài chính hơn là cơ chế blockchain phía sau. 

Sức hút từ mức lợi nhuận cao hơn đáng kể của các sản phẩm stablecoin, mô phỏng hình thức tiết kiệm truyền thống, là động lực mạnh mẽ để đại chúng chấp nhận.

Góc nhìn của Vivien Lin hoàn toàn phù hợp với tầm nhìn lấy người dùng làm trung tâm này, nhấn mạnh mục tiêu cao nhất là sự liền mạch:

“Việc tích hợp phải phục vụ sự rõ ràng, không phải sự phức tạp. Tài sản số có tiềm năng lớn để tăng cường tự do tài chính, nhưng lời hứa đó sẽ nhạt nhòa nếu trải nghiệm rời rạc hoặc gây e ngại. Mục tiêu là tính liền mạch, nơi crypto hòa vào các giao dịch, tiết kiệm và đầu tư hằng ngày một cách tự nhiên.”

“Ở BingX, chúng tôi áp dụng nguyên tắc đó với BingX AI Master: một công cụ đưa trí tuệ đến ngay trong tầm tay người dùng mà không khiến họ bị quá tải. Không phải là thêm nhiều lớp công nghệ, mà là tạo ra giao diện và hệ thống giúp cuộc sống tài chính đơn giản hơn, thông minh hơn, và trao quyền cho tất cả mọi người.”

Vugar từ Bitget tiếp tục phân tích, nhấn mạnh vai trò của stablecoin và thiết kế lấy người dùng làm trung tâm. 

“Chìa khóa để tích hợp liền mạch là khiến tài sản số trở nên “vô hình” nhưng vẫn tạo tác động. Stablecoin giữ vai trò cốt yếu, mang lại sự ổn định và quen thuộc mà người dùng tiền tệ truyền thống mong đợi, đồng thời có hiệu quả và khả năng vươn ra toàn cầu của blockchain.”

“Hãy tưởng tượng một thế giới nơi lương của bạn được trả bằng stablecoin, bạn có thể chuyển tiền xuyên biên giới gần như ngay lập tức với phí gần như bằng không, hoặc tạo thu nhập thụ động qua các giao thức DeFi ngay trong ứng dụng ngân hàng di động, thậm chí bạn còn không nhận ra đó là ‘crypto.’ 

“Điều này đòi hỏi hạ tầng vững chắc và đặt trải nghiệm người dùng lên trên hết, ẩn đi sự phức tạp của khóa riêng tư và phí gas. Bitget đang tích cực phát triển giao diện và tính năng trực quan, hòa quyện tài chính truyền thống với sức mạnh của tài sản số, để mọi thứ trở thành phần mở rộng tự nhiên của các công cụ tài chính hiện có.” 

Quan điểm này nhấn mạnh sức mạnh của sự tích hợp liền mạch, nơi công nghệ nền tảng trở nên “trong suốt” với người dùng, giúp họ hưởng lợi mà không cảm thấy vướng mắc.

Xây dựng một mô hình tài chính mới

Cuối cùng, giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của web3 là một nỗ lực đa chiều, đòi hỏi sự chung tay của nhà phát triển, nhà giáo dục, nhà hoạch định chính sách và các tổ chức tài chính. Điều này yêu cầu cam kết về chất lượng kỹ thuật, thiết kế hướng người dùng, truyền thông rõ ràng và sự kiên nhẫn mang tính chiến lược. 

Những góc nhìn từ các lãnh đạo trong ngành phác họa một bức tranh vừa lạc quan vừa thực tế. Phi tập trung là nền móng, còn sự chấp nhận là cây cầu. 

Vugar từ Bitget tóm lược:

“Hành trình hướng tới sự chấp nhận đại trà không chỉ là xây dựng công nghệ tốt hơn, mà là xây những cây cầu — cầu của sự thấu hiểu, cầu của niềm tin, và những cây cầu kết nối sức mạnh đổi mới của web3 với nhu cầu hằng ngày của hàng tỷ người. Chúng ta không chỉ xây dựng các giao thức; chúng ta đang xây dựng một mô hình tài chính mới trao quyền cho từng cá nhân và thúc đẩy một nền kinh tế toàn cầu thực sự bao trùm. Tương lai là phi tập trung, và ai cũng có thể tiếp cận.” 

Lời hứa của web3 — một Internet công bằng hơn, minh bạch hơn và do người dùng sở hữu — đang ở trong tầm với, nhưng chỉ khi toàn ngành cùng tập trung biến tính phi tập trung thành lợi ích thực tế cho mọi người. Hành trình đã bắt đầu, và 1 tỷ người dùng tiếp theo đang chờ đón.

Xây dựng một mô hình tài chính mới

Cuối cùng, hành trình tiến tới chấp nhận đại trà không chỉ là xây dựng công nghệ tốt hơn, mà là xây những cây cầu — cầu của sự thấu hiểu, cầu của niềm tin, và những cây cầu kết nối sức mạnh đổi mới của web3 với nhu cầu hằng ngày của hàng tỷ người. 

Vugar kết luận, “Chúng ta không chỉ xây dựng các giao thức; chúng ta đang xây dựng một mô hình tài chính mới trao quyền cho từng cá nhân và thúc đẩy một nền kinh tế toàn cầu thực sự bao trùm. Tương lai là phi tập trung, và ai cũng có thể tiếp cận.” 

Lời hứa của web3 — một Internet công bằng hơn, minh bạch hơn và do người dùng sở hữu — đang ở trong tầm với, nhưng chỉ khi toàn ngành cùng tập trung biến tính phi tập trung thành lợi ích thực tế cho mọi người. Hành trình đã bắt đầu, và 1 tỷ người dùng tiếp theo đang chờ đón.