EigenLayer là gì? Người tiên phong trong mô hình restaking Ethereum

EigenLayer là một giao thức cho phép người dùng có thể sử dụng những ETH đã được stake trước đó để cung cấp bảo mật cho các thành phần khác của mạng Ethereum.

EigenLayer là gì?

Như trước đó BeInCrypto đã đưa tin, mạng Ethereum (ETH) đã chuyển sang hệ sinh thái bằng chứng cổ phần (PoS) vào năm 2022. Khái niệm đặt cược (stake) Ethereum đã thay thế hoạt động khai thác (mine) Ethereum, mở ra những khả năng mới về phần thưởng đặt cược và bảo mật cho mạng chính. Tuy nhiên, mọi việc không chỉ dừng lại ở việc stake tài sản vào mạng lưới Ethereum một cách thông thường như vậy. Thay vào đó, mạng đã chứng kiến một số phát triển và tiến bộ mới, trong đó EigenLayer là một trong những người mới tham gia vào lĩnh vực được đánh giá là đầy tiềm năng này.

Vậy EigenLayer là gì? Được đánh giá là tiên phong trong việc thiết lập lại Ethereum, EigenLayer Project là một khái niệm đổi mới trong đó lượng ETH đã được đặt cọc trước đó có thể được sử dụng để cung cấp bảo mật cho các thành phần khác của mạng chính, ví dụ như các giải pháp cầu nối (bridge), mạng oracle, giải pháp mở rộng quy mô lớp 2… Điều này cho phép người tham gia đặt cược có thể kiếm thêm được phần thưởng từ chính các thực thể này, qua đó giúp họ tăng lợi nhuận. Hướng dẫn này tìm hiểu sâu hơn về EigenLayer là gì cũng như đi sâu hơn vào cách thức hoạt động, lợi ích cũng như rủi ro của nó đối với mạng Ethereum.

Restaking là gì?

Trước khi bắt đầu với khái niệm EigenLayer là gì, chúng ta hãy bắt đầu với một khái niệm mới mà BeInCrypto đã chia sẻ ở trên liên quan đến việc đặt cược ETH, restaking. Là một phần của lộ trình nâng cấp Ethereum và hợp nhất Ethereum 2.0, mạng đã giới thiệu khái niệm về trình xác thực để bảo mật mạng. Những trình xác thực này đặt cược ETH của họ như một cam kết đối với chuỗi, giúp bảo mật toàn bộ mạng chính.

Tuy nhiên, Ethereum không chỉ là một chuỗi cơ bản. Có rất nhiều AVS hoặc dịch vụ được được xây dựng trên đó. Từ oracle, bridge, Dapp đến các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) khác, những yếu tố này cũng yêu cầu bảo mật, theo mô hình PoS. Việc restaking giúp loại bỏ nhu cầu AVS thiết lập trình xác thực của riêng họ, cho phép Ethereum được đặt cược trên mạng chính hoạt động như tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại các bên độc hại.

Việc restaking Ethereum có thể được coi là bảo mật gộp hoặc mượn mà không ảnh hưởng đến tính tôn nghiêm của ETH vốn đã được stake ngay từ đầu. EigenLayer đã đi tiên phong trong khái niệm này, cho phép các bên liên quan tiêu chuẩn có một giao diện thống nhất để cam kết bảo mật cho nhiều giao thức hơn.

Vậy tóm lại EigenLayer là gì?

Để bắt đầu, EigenLayer là một giao thức được xây dựng dựa trên Ethereum vào tháng 6/2023. Sreeram Kannan là bộ não đằng sau giao thức này. Tầm nhìn của anh là cho phép các nhà đầu tư đang nắm giữ ETH có thể góp phần gia tăng tính bảo mật và độ tin cậy của mạng chính đối với các ứng dụng và dịch vụ khác mà không cần có thêm các trình xác thực (validator) mới. Ý tưởng của EigenLayer là giảm chi phí khởi chạy và quản lý mạng, đồng thời loại bỏ những vấn đề phức tạp đi kèm với gia tăng bảo mật cho các dự án mới.

Để giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về EigenLayer, BeInCrypto tổng hợp nhanh về một số vấn đề mà giao thức này sẽ giải quyết nhé:

• Mối lo ngại về khả năng mở rộng bảo mật
• Các vấn đề liên quan đến hiệu quả sử dụng vốn
• Ổn định phần thưởng đặt cược

EigenLayer củng cố sự tồn tại của Ethereum như một blockchain nền tảng và mở đường cho một hệ sinh thái dịch vụ và Dapp được kết nối chặt chẽ hơn. Ngoài ra, nó còn có các đặc quyền dành cho những người đặt cược lại (restaker) và nhà điều hành (operator), những người được giao trách nhiệm restake cho AVS và các nhà phát triển, những người xây dựng các giao thức Ethereum mới.

Để giúp bạn dễ hình dung hơn nữa về EigenLayer là gì, đây là một cách khác để xem xét nó. Hãy tưởng tượng những ETH được đặt cọc sẽ giống như những tấm pin mặt trời mà bạn định vị để thu ánh sáng mặt trời và tạo ra điện cho ngôi nhà của mình, ở đây là Ethereum. EigenLayer có thể được coi là một hệ thống định tuyến điện có thể đóng góp vào lưới điện cộng đồng hoặc hệ thống chiếu sáng khu vực lân cận, miễn là nhu cầu gia đình của bạn được đáp ứng ngay từ đầu.

Cơ chế của EigenLayer là gì?

Mặc dù có rất nhiều biệt ngữ phức tạp về chủ đề này, nhưng EigenLayer và vai trò của nó tương đối đơn giản và dễ hiểu. Đó là một giao thức có sự hiện diện đáng kể của DeFi nhờ giá trị bị khóa (TVL). Giá trị đến từ lượng ETH được đặt cược mà mọi người đẩy hoặc đang đẩy vào giao thức EigenLayer, cho phép nó tự động mở rộng tương tự sang AVS.

BeInCrypto cũng xin lưu ý rằng chúng ta cần phải phân biệt rõ ETH đặt cược (staked ETH) khác với ETH được bọc (wrapped ETH). Mặc dù cả hai đều liên quan đến việc mã hóa ETH để sử dụng trên các ứng dụng DeFi và các giao thức chuỗi chéo khác nhau nhưng cách thức hoạt động của chúng lại hoàn toàn khác biệt.

Các thành phần của Eigenlayer là gì?

Về cốt lõi, Eigenlayer bao gồm những phần sau:

• AVS: Các giao thức hoặc dịch vụ (Dapp) được xây dựng dựa trên Ethereum làm cơ sở chính.
• Restaked rollups: Các ví dụ bao gồm AltLayer, giúp tăng cường khả năng mở rộng thực thi với sự trợ giúp của trình xác thực EigenLayer.
• Operators: Các thực thể chịu trách nhiệm duy trì tính toàn vẹn của mạng và xác thực các giao dịch trong hệ sinh thái EigenLayer.

Ở trạng thái hiện tại (kể từ tháng 2/2024), EigenLayer không cho phép người xác thực được quyền tự chọn AVS mà họ muốn bảo mật. Đổi lại, quá trình này là tự động. Vào thời điểm việc restake dựa trên AVS thực tế bắt đầu hoạt động, các giao thức, dịch vụ và side chain lúc đó sẽ được sắp xếp phù hợp.

Một điều thú vị khác về EigenLayer là nó không can thiệp vào tính bảo mật nền tảng của mạng Ethereum. Thay vào đó, nó chủ yếu xoay quanh hai khái niệm là pooled security và mô hình free market governance. Cụ thể như sau:

• Vấn đề đầu tiên, pooled security: Đây là cốt lõi của EigenLayer. Ý tưởng ở đây là đạt được trạng thái bảo mật chung của mạng Ethereum và mở rộng tương tự sang các giao thức khác và thậm chí cả các chuỗi khối. 
• Khái niệm free market governance: Nó được xuất phát từ AVS, có thể mang lại phần thưởng cao hơn cho những người đặt cược nhiều hơn. Khi phần thưởng đặt cược tồn tại, mô hình quản trị của mỗi giao thức, dù nhỏ đến đâu, cũng có thể bao gồm cả người dùng mạng chính.

Ý nghĩa của EigenDA là gì?

Ở đây chúng ta bắt gặp một khái niệm mới là EigenDA. EigenDA là một dịch vụ được xác thực tích cực trong hệ sinh thái EigenLayer. Về cốt lõi, EigenDA là một dịch vụ cung cấp dữ liệu (data availability service) dựa trên Ethereum, phục vụ cho các giải pháp rollup. Giống như bất kỳ AVS nào khác, EigenDA sử dụng những ETH đã được restaked để bảo mật hơn nữa mà không cần phải phụ thuộc riêng vào mạng xác thực.

Trong trường hợp bạn quan tâm đến các dịch vụ được xác thực tích cực khác mà EigenLayer restake, ngoài EigenDA, đây là một số tùy chọn hàng đầu:

• AltLayer: Một công cụ về mô hình Rollup-as-a-service, dựa trên trình xác thực EigenLayer để xác minh chuyển đổi trạng thái.
• Blockless: Nó sử dụng những restaker của EigenLayer để đạt được tính toán không cần tin cậy.
• Celo: Nó là viết tắt của trình tự phi tập trung và chia sẻ thanh khoản thông qua lớp sẵn có của EigenLayer.

Ngoài cái tên được đề cập, các tùy chọn khác bao gồm Omni, Hyperlane và Espresso. Đương nhiên, mỗi tùy chọn này đều sẽ có một tiện ích chức năng riêng. Đáng chú ý, EigenDA tạo thành availability layer của EigenLayer. Lớp này cũng bao gồm cơ sở hạ tầng chuyên cho restaking và kiến trúc cơ sở với các giao thức khác được xây dựng trên đó.

Làm cách nào để sử dụng tính năng restaking của EigenLayer?

Tính năng restaking của EigerLayer, được xử lý thông qua giao diện EigenLayer, diễn ra theo một trong hai cách. 

• Cách tiếp cận đầu tiên liên quan đến việc restake gốc, trong đó người xác thực nắm giữ ETH đã đặt cược trên Beacon chain của họ – 32 ETH – có thể tạo EigenPods, thay đổi địa chỉ rút tiền của người xác thực thành địa chỉ EigenPod và bắt đầu đặt lại. Phần thưởng đặt cược và đặc quyền restake từ AVS sẽ được ghi có vào EigenPods. Bạn có thể trực tiếp hủy đặt cược và rút tiền tương tự sau thời gian ký quỹ 7 ngày.

• Tuy nhiên, nếu bạn không phải là người xác thực đang hoạt động và chỉ đặt cược ETH thông qua các nhà cung cấp dịch vụ đặt cược thanh khoản như Lido và Swell — theo lộ trình mã hóa — EigenLayer cũng cho phép bạn restake mã thông báo đặt cược thanh khoản. Cửa sổ gửi tiền tiếp theo cho EigenLayer mở vào ngày 05/2/2024. Lần này, một số giới hạn đã được áp đặt để ngăn chặn những lo ngại liên quan đến việc tập trung hóa.

Một giới hạn như vậy là giới hạn 33% đối với việc phân bổ mã thông báo LST/LRT và tiền gửi đơn lẻ để thúc đẩy đa dạng hóa việc đặt lại.

Kịch bản tiền gửi bị tạm dừng

Nếu bạn đã sử dụng giao diện EigenLayer, bạn có thể thấy rằng một số khoản tiền gửi từ các tùy chọn lưu ký và nhà cung cấp đặt cược chọn lọc đã bị tạm dừng. Điều này có thể là do một trong nhiều EIP Ethereum. Có EIP-7514, thiết lập giới hạn rời bỏ trình xác thực — tốc độ mà người xác nhận vào và rời khỏi. Theo giới hạn này, việc kích hoạt tài sản đặt cược có thể bị chậm, điều này có thể ảnh hưởng đến tốc độ restaking. EIP này là một biện pháp tích hợp để bảo vệ cơ sở hạ tầng Ethereum.

Những gì được xây dựng trên EigenLayer?

Mặc dù chúng ta đã thấy những tùy chọn AVS nào được xây dựng trên EigenLayer, nhưng có những nền tảng restake thanh khoản cũng tận dụng cơ sở hạ tầng của EigenLayer. Chúng bao gồm Renzo, cho phép restake ETH trực tiếp thông qua Beacon chain. EigenLayer, Ether.Fi, dẫn đầu cuộc đua nền tảng đặt cược thanh khoản với liquid restaking token, eETH và Kelp — có hệ thống phần thưởng được gọi là Kelp Miles để khuyến khích người dùng tùy thuộc vào số lượng và thời gian họ restake.

Lợi ích của EigenLayer là gì?

Bây giờ bạn đã biết đôi điều về công cụ tiên phong trong việc restaking, EigenLayer, này rồi. Bây giờ, hãy cùng BeInCrypto khám phá một số lợi ích của nó là gì nhé:

• Cải thiện hiệu quả sử dụng vốn. Thay vì khóa ETH gốc, ETH đặt cọc có thể được sử dụng để đảm bảo an toàn cho các giao thức khác.
• Cơ hội nhận được phần thưởng cao hơn. Với ETH được đặt cược và restake sẽ thu hút một nhóm đặc quyền riêng biệt.
• Truy cập vào AVS và Dapp mới dưới dạng chức năng sẵn có của dữ liệu EigenDA.
• Một số giao thức mới, được bảo mật bằng cách restake thông qua EigenLayer, cũng có thể giúp giảm phí gas Ethereum.
• Data availability của EigenLayer tạo điều kiện cho thông lượng giao dịch cao hơn vì nhiều quy trình không cần phải xếp hàng một cách không cần thiết, giúp mạng Ethereum hiệu quả hơn.
• Không cần phải lo lắng về các tùy chọn lưu ký vì ETH đặt cược luôn nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Việc restaking các phiên bản mã hóa của ETH tự quản lý từ ANKR và LIDO không có nghĩa là giao chúng cho EigenLayer.
• Một bộ bảo mật mở rộng bao gồm kiểm toán định kỳ, quản trị đa chữ ký và ký quỹ rút tiền.

Điều đáng chú ý là chất lượng của các hợp đồng thông minh đang hoạt động, đóng vai trò restaking, là hàng đầu. Điều này có nghĩa là các biện pháp đã được đưa vào quy tắc để tránh sử dụng quá nhiều tài nguyên.

Những mối quan tâm liên quan đến EigenLayer gì?

Eigenlayer có rất nhiều thách thức và mối quan tâm. Bao gồm:

• Giảm thiểu rủi ro, nếu xảy ra, có thể khiến ETH được đặt cược khá nhanh chóng. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra nếu người xác nhận phụ trách ETH đặt cược hoạt động sai.
• Rủi ro về lợi nhuận khi những người đặt cược theo đuổi AVS có lợi suất cao, làm giảm lợi nhuận cho người dùng thực tế của giao thức.
• Rủi ro tập trung, có thể gây ra rủi ro hệ thống cho mạng Ethereum nếu ETH được đặt cược tập trung vào một số nhóm chuyên restaking. Rủi ro này đồng nghĩa với những lo ngại liên quan đến pool đặt cược.
• Như đã đề cập trước đó, EigenLayer liên quan đến hợp đồng thông minh. Và mặc dù chất lượng cao nhưng điều này vẫn mang lại một số rủi ro về bảo mật. Một số rủi ro bảo mật hợp đồng thông minh bao gồm các cuộc tấn công, các vấn đề về giới hạn gas và tấn công parameter.

Lời kết

Về cơ bản thì EigenLayer rất có thể cách mạng hóa không gian tài chính phi tập trung (DeFi), trước tiên bằng cách xử lý vấn đề lòng tin bị phân tán và sau đó bằng cách cung cấp một loại tài sản dựa trên đặt cược khác cho người dùng. Gần đây, TVL của EigenLayer đã và đang chứng kiến một sự tăng mạnh. Nó cho thấy mức độ hào hứng phần nào của cộng đồng đối với mô hình này. Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần phải đánh giá tính hiệu quả của nó qua thời gian. 

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Những nền tảng giao dịch Crypto tốt nhất tại Việt Nam | Tháng 4 năm 2024

BYDFi Tìm hiểu ngay →

Coinrule Tìm hiểu ngay →

BingX Tìm hiểu ngay →

KuCoin Tìm hiểu ngay →

Kraken Tìm hiểu ngay →