Ví tiền ảo hay ví tiền điện tử là một ứng dụng phần mềm hoặc một thiết bị phần cứng được sử dụng để lưu trữ các tài sản kỹ thuật số. Nó không giống như ví tiền trong túi/cặp của bạn. Thậm chí, ví tiền ảo thực sự cũng không lưu trữ tiền tệ, mà nó chỉ là nơi cất giữ chìa khóa của địa chỉ ví mà thôi.
Về cơ bản, nó sẽ thường cần một phần mềm cho phép bạn gửi và nhận tiền. Và số tiền này được kiểm soát bởi ai nắm trong tay khóa riêng tư (private key), và khóa công khai (public key). Tiền điện tử hay tiền ảo không được lưu trữ ở một nơi “thấy được”. Nhưng nó chỉ là các bản ghi giao dịch được lưu trữ trên blockchain.
Trong bài viết này
- Private Key và Public Key là gì?
- Ví phần cứng (hay ví cứng)
- Trezor
- Ledger
- Ví desktop chỉ dành cho Bitcoin
- Electrum
- Armory
- Bitcoin Core
- Ví desktop dành cho nhiều đồng coin
- Ví online/ví tiền ảo trên di động
- Ví sàn
- Ví tiền ảo trên trình duyệt
- Làm thế nào để bảo mật ví tiền ảo?
Private Key và Public Key là gì?
Trước tiên, bạn cần hiểu như thế nào là các khóa bảo mật. Nó thực chất là đoạn mã hay đoạn code cho phép chúng ta truy cập vào tiền điện tử của mình. Chúng ta có hai dạng khóa chính được sử dụng Private Key và Public Key. Trong đó, người ta hay gọi Private Key là khóa riêng tư hay khóa bí mật. Còn Public Key là khóa công khai.
Khi ai đó gửi Bitcoin cho bạn (hay bất kỳ đồng tiền điện tử nào khác). Thì có nghĩa họ đang cấp quyền sở hữu số tiền từ ví của họ sang cho bạn. Lúc này, Private Key hoạt động như một mật khẩu riêng tư của bạn và được sử dụng để xác nhận giao dịch và chứng minh quyền sở hữu Public Key tương ứng.
Public Key như là đại diện công khai cho chủ sở hữu. Nhưng lại không tiết lộ danh tính của chủ sở hữu. Đó là lý do tại sao chúng ta gọi blockchain có tính “khuyến danh” (pseudonymous). Để một giao dịch tiền điện tử được diễn ra, thì Private Key phải khớp với Public Key của đồng tiền điện tử đó.
Khi mà giá các đồng tiền điện tử thi nhau tăng chóng mặt. Điều đó khiến cho nó ngày cảng phổ biến hơn, nhiều người sở hữu hơn. Nên người dùng cũng ngày càng chú trọng hơn đến vấn đề bảo mật. Do đo, BeinCrypto biên soạn và tổng hợp lại danh sách một số ví Bitcoin tốt nhất. Và vi tiền ảo dành cho một số đồng tiền khác.
Mặc dù, không thể có được một giải pháp hoàn hảo duy nhất. Nhưng việc có thêm kiến thức sẽ giúp bạn có được lựa chọn đúng đắn hơn và phù hợp với nhu cầu của bạn hơn. Và giảm thiểu rủi ro bị mất tiền vì hành vi sơ ý hay ác ý của kẻ xấu.
Tổng quan về các loại ví tiền ảo khác nhau
Mặc dù có rất nhiều dạng ví ngoài kia, nhưng bài viết này sẽ giúp bạn khám phá những dạng ví tiền điện tử cơ bản và phổ biến nhất. Chúng bao gồm: ví phần cứng, ví trên desktop, ví online, ví trên di động. Mỗi dạng có những nét khác biệt riêng. Có thể mang những tính năng cơ bản tương tự nhưng giao diện, bảo mật, cách sử dụng có khác nhau. Những khác biệt này đòi hỏi người đánh đổi nhữn mặt lợi/hại trong việc lưu trữ tiền điện tử.
Ví nóng và ví lạnh
Hoặc có một cách phân chia ngắn gọn hơn, mà bạn cần phải nhận biết. Đó là chia thành hai dạng ví nóng và ví lạnh (“hot wallets” và “cold wallets.”).
- Ví nóng (hot wallet) là từ gọi chung tất cả các ví tiền điện tử ở trong tình trạng có kết nối internet. Điều này khiến cho người dùng dễ dàng truy cập và sử dụng nhanh chóng. Nhưng cũng đặt chúng trong rủi ro dễ bị tấn công hơn.
- Ví lạnh (cold wallet) là từ gọi chung tất cả các ví tiền điện tử ở trong tình trạng ngoại tuyến (tức không có kết nối internet). Nghĩa là chỉ có một cách duy nhất để truy cập chúng. Là người dùng phải có quyền kiểm soát vật lý đối với thiết bị, khóa riêng tư hoặc cụm từ hạt giống (master seed).
Chính vì những đặc tính đó. Nên người ta thường sử dụng ví nóng để lưu trữ những khoản tiền nhỏ và thường xuyên thao tác nhận gửi, trao đổi, chi tiêu. Còn ví lạnh sẽ được sử dụng như một nơi lưu trữ những khoản tiền lớn và dài hạn, ít sử dụng đến. Đó có thể là danh mục đầu tư chờ tăng giá mà không cần phải chuyển tiền trong một thời gian dài.
Hầu hết các ví đều có tính năng tạo ví lưu trữ lạnh được tích hợp sẵn. Hoặc có thể là tạo các cụm từ hạt giống (master seed phrases) để tạo một nơi lưu trữ an toàn, mà sau này sử dụng nó để khôi phục quyền truy cập.
Ví phần cứng (hay ví cứng)
Ví cứng là một thiết bị vật lý chứa khoá riêng tư (private key). Và trong đó thường hỗ trợ nhiều ví một lúc. Chúng thường có hình dạng như một chiếc USB. Và để sử dụng được thì cần phải kết nối với internet thông qua máy tính. Đây có thể nói là giải pháp lưu trữ lạnh hiệu quả nhất.
Nhìn chung, các thiết bị ví cứng này được truy cập bằng mật khẩu và mã khôi phục. Nghĩa là ngay cả khi bạn đánh mất thiết bị hoặc rơi vào tay kẻ xấu. Thì kẻ xấu vẫn không thể truy cập được vào tiền của bạn (dù đã cắm nó vào máy tính có kết nối internet). Các thương hiệu ví cứng có tiếng nhất trong thị trường hiện nay là Trezor và Ledger. Cả hai đều hỗ trợ các hệ điều hành PC như Window, Mac, Linux.
Ví Trezor
Trezor hiện cung cấp hai mẫu ví tiền điện tử khác nhau. Đó là Trezor One và Trezor Model T. Cả hai mẫu ví này đều cho phép lưu trữ Bitcoin, Ethereum và nhiều loại tiền điện tử khác. Nhưng cần lưu ý, mẫu Trezor Model T hỗ trợ nhiều loại tiền điện tử hơn. Bao gồm một số loại phổ biến như XRP, Monero, EOS và ADA. Mẫu Trezor One sử dụng hai nút nhỏ điều khiển, còn mẫu Trezor Model T thì sử dụng màn hình cảm ứng tương tác phức tạp hơn.
Ví Ledger
Ledger cũng cung cấp hai mô mẫu ví. Cả hai đều cho phép lưu trữ đến hơn 1.100 tài sản tiền điện tử khác nhau. Ledger Nano S thì có bề ngoài nhỏ nhắn hơn một chút nhưng vẫn có màn hình cảm ứng riêng. Trong khi mẫu Ledger Nano X cung cấp nhiều bộ nhớ hơn (để cài thêm những ứng dụng ví đặc thù). Nano X còn có thêm kết nối Bluetooth và ứng dụng Ledger Live Mobile.
Ví desktop chỉ dành cho Bitcoin
Ví desktop là ví sử dụng trên máy tính cá nhân. Ở đây, chúng tôi chia làm hai loại. Loại ví desktop chỉ đều lưu trữ Bitcoin và loại để lưu trữ nhiều đồng tiền điện tử khác nhau. Tất cả chúng đều được xem như là ví nóng (vì sử dụng trên máy tính cá nhân có kết nối internet). Dù chúng cũng có chức năng tạo nơi lưu trữ ngoại tuyến. Tất cả các ví desktop được đề cập dưới đây đều có sẵn trên Windows, Mac và Linux.
- Xem thêm: Top 15 ví Bitcoin tốt nhất
Electrum
Electrum được nhiều người dùng Bitcoin ưa thích vì nó tối giản và nhẹ. Trái ngược với ví Bitcoin Core (đề cập bên dưới). Electrum được xem là “nhẹ” vì nó không lưu trữ bản sao blockchain. Thay vào đó, nó sử dụng các node “đáng tin cậy” của riêng mình để xác minh giao dịch. Điều này làm cho quá trình giao dịch nhanh hơn nhiều đối với người dùng bình thường. Nhưng sẽ đánh đổi một số yếu tố bảo mật và quyền kiểm soát.
Giao diện của Electrum cũng không quá “chuyên môn”. Nhưng đôi khi cũng có thể gây nhầm lẫn cho người dùng mới. Electrum không có chức năng tạo ví lạnh. Nhiều người sau khi đã lấy được khóa riêng tư (private key) hay cụm từ khôi phục, thì xóa files ví khỏi máy tính của mình. Xem như là cách để lưu trữ lạnh.
Armory
Đối với những người dùng nào muốn có được chức năng bảo mật tốt hơn nữa được tích hợp bên trong ví, có thể tham khảo Armory. Armory là một giải pháp lưu trữ “nhẹ” khác. Armory là mã nguồn mở, có chức năng tạo ví lạnh được tích hợp bên trong giao diện. Giao diện cũng cho phép quản lý nhiều ví online và offline. Giao diện có thể sẽ khó khăn với người dùng mới. Nhưng bất kỳ ai đã có kinh nghiệm sử dụng Electrum hay các nền tảng tương tự thì sẽ học rất nhanh.
Bitcoin Core
Nếu người dùng nào không ngại về vấn đề bộ nhớ, và muốn máy tính của mình đóng vai trò là một phần tích cực trong mạng lưới. Thì có thể chuyển sang sử dụng Bitcoin Core. Bitcoin Core được coi là một “ví đầy đủ” vì nó sẽ giống như một node Bitcoin. Và nó sẽ tải xuống một bản sao của toàn bộ chuỗi khối. Kích thước của bản sao này hiện tại hơn 140BG. Hầu hết người dùng đều không muốn phải tốn nhiều dung lượng như vậy. Tuy nhiên, nếu bạn sẵn lòng, vì ví Bitcoin Core sẽ cung cấp khả năng xác minh giao dịch của chính bạn. Nên sẽ là giải pháp cho bất kỳ ai không muốn đặt niềm tin vào xác minh của bên thứ ba.
Ví desktop dành cho nhiều đồng coin
Rõ ràng Bitcoin không phải loại tiền điện tử duy nhất được săn đón. Và nhu cầu của người dùng về việc lưu trữ cao hơn rất nhiều. Cũng có những phần mềm tương tự như Bitcoin Core nhưng là thuộc về một blockchain của một đồng tiền điện tử khác. Và từ đó, đã ra đời nhiều ví trên desktop giúp người dùng quản lý danh mục đầu tư đa dạng của họ chỉ trong một giao diện duy nhất.
Exodus, Jaxx và Atomic Wallet có thể được cân nhắc trong nhu cầu này. Tất cả ba ví trên đều hỗ trợ lưu trữ hàng chục đến hàng trăm đồng tiền điện tử. Có thể giúp người dùng quản lý nhiều địa chỉ. Thậm chí có thể giúp người dùng giao dịch tài sản bên trong chính nền tảng của ví. Bằng cách liên kết với sàn giao dịch khác như Shapeshift.
Cả ba ví trên cũng cung cấp các ứng dụng dành cho thiết bị di động, để có thể đồng bộ hóa truy cập danh mục đầu tư của bạn. Exodus còn bao gồm tích hợp ví cứng của Trezor để tăng cường bảo mật hơn nữa.
Ví online/ví tiền ảo trên di động
Bên cạnh các dạng ví sử dụng trên desktop, còn có những ví dưới dạng những ứng dụng di động. Những dạng ví này thường tồn tại trực tuyến hoặc trên một thiết bị di động. Điều này thuận tiện cho người dùng. Tiện ở chỗ, họ có thể giao dịch ngay lập tức bất cứ lúc nào. Nhưng đòi hỏi phải dựa vào sự tin tưởng của một hoặc nhiều bên thứ ba.
Ví sàn
Một khi bạn đã đã nạp tiền và giữ tiền của mình trên sàn giao dịch. Nghĩa là bạn đang trao toàn bộ niềm tin của mình cho sàn. Một số nền tảng lớn và uy tín có lịch sử hoạt động khác tốt. Nên cũng không thể khẳng định sàn nào cũng chơi xấu người dùng hay vi phạm bảo mật. Các câu chuyện bị hack hay lừa đảo vẫn phổ biến trong thị trường. Ví sàn vẫn là ví có rủi ro mất tiền cao nhất.
Do đó, bất cứ ai không xem giao dịch như một nghề thì khuyến khích không nên chuyển hầu hết hoặc tất cả vốn của mình trên ví nóng của sàn. Nên phân bổ vào ví nóng của cá nhân hoặc phân bổ phần lớn vào ví lạnh.
Ví tiền ảo trên trình duyệt
Có một số dịch vụ ví, như Guarda và GreenAddress. Đây là các giải pháp ví online. Cũng có những tên tuổi như Blockchain.com và MyEtherWallet. Chủ yếu là giao diện trên nền tảng web để truy cập vào blockchain, trong khi vẫn để người dùng kiểm soát các khóa riêng tư của họ. Khi sử dụng những ví trên trình duyệt thế này, buộc bạn phải có sự nhận thức đầy đủ về bảo mật. Và hoàn toàn tin tưởng bên thứ ba cung cấp dịch vụ. Nếu chính dịch vụ đó cũng đang lưu trữ khóa riêng tư của bạn. Thì rủi ro cũng tương đương như việc bạn sử dụng ví sàn.
Thậm chí ngay cả khi bạn đang kiểm soát khóa riêng tư. Nhưng hoạt đọng động truy cập và sử dụng ví từ trình duyệt, cũng có thể khiến bạn gặp rủi ro dính phần mềm độc hại. Và dẫn đến mất tiền.
Ví tiền ảo trên ứng dụng di động
Thực ra, những nền tảng được đề cập trên đây đa phần đều có ứng dụng ví di động đi kèm. Hỗ trợ cho cả Android và iPhone. Nhưng có một số ví tiền ảo dạng ứng dụng thật sự nổi bật hơn.
Đối với người mới, có lẽ cái tên Mycelium là ứng dụng ví tiền điện tử phổ biến, đã tồn tại nhiều năm qua. Mycelium chỉ hỗ trợ lưu trữ Bitcoin. Nhưng ví này cung cấp khả năng tạo “master seed” (hạt giống khôi phục) để người dùng có thể sử dụng như một giải pháp lưu trữ lạnh, và khôi phục ví.
Samurai Wallet cũng là một ứng dụng ví tiền điện tử trên di động chỉ hỗ trợ Bitcoin. Ví này tập trung giảm thiểu ví bằng cách tích hợp Segwit, và cũng có thể truyền phát các giao dịch ngoại tuyến bằng SMS.
Ví BRD (trước đây là Breadwallet) hỗ trợ lưu trữ Bitcoin, Bitcoin Cash, Ethereum và các token ERC-20. Ví BRD có giao diện rất đơn giản, và tự hào là có hỗ trợ khách hàng bằng người thực (không phải bằng bot). Cả Mycelium và BRD đều có sẵn trên hệ điều hành Android và iOS, trong khi Samourai Wallet chỉ dành cho Android.
Làm thế nào để bảo mật ví tiền ảo?
Phương cách bảo mật sẽ có thay đổi tùy vào loại ví bạn sử dụng. Nhưng nhìn chung, lưu trữ khóa cá nhân trực tuyến luôn là lựa chọn có rủi ro cao hơn so với ngoại tuyến. Vì nó bị đặt dưới khả năng bị tấn công thường trực, hoặc máy chủ nhiễm vi-rút.
Các cách tăng cường bảo mật cho ví của bạn bao gồm”
- Sao lưu ví
- Cập nhật phần mềm
- Thêm khóa bảo mật bổ sung.
Bất kể bạn sử dụng loại ví nào, nếu bị mất khóa riêng tư (private key), coi như bạn mất quyền truy cập vào tiền của bạn. Có thể tham khảo 10 mẹo bảo mật cần biết của chúng tôi.
Kết luận
Mỗi loại ví đều đi kèm với những tiện lợi và rủi ro riêng. Tùy vào nhu cầu của người dùng mà lựa chọn những dạng ví nào nên sử dụng. Nhưng nhìn chung, giải pháp an toàn và khôn ngoan hơn hết nên lưu trữ lạnh một số tiền lớn mà bạn không thường xuyên di chuyển hay sử dụng cho hoạt động giao dịch.
Theo thời gian, có thể công nghệ bảo mật sẽ được cải thiện. Nhưng ý thức người dùng vẫn là quan trọng hơn cả. Nên bạn cần thiết thực hiện những bước bảo mật an toàn tối thiểu. Điều đó sẽ không bao giờ thừa.
Hy vọng với hướng dẫn này, bạn tìm thấy được những kiến thức cần thiết và loại ví phù hợp cho mình.
Tất cả thông tin có trên trang web của chúng tôi được xuất bản một cách thiện chí và chỉ dành cho mục đích thông tin chung. Người đọc tự trách nhiệm với bất kỳ hành động nào thực hiện đối với thông tin được tìm thấy trên trang web của chúng tôi.
Tại Learn, ưu tiên của chúng tôi là cung cấp thông tin chất lượng cao. Chúng tôi dành thời gian để xác định, nghiên cứu và tạo ra nội dung giáo dục hữu ích cho độc giả.
Để duy trì tiêu chuẩn này và tiếp tục tạo ra nội dung tuyệt vời, các đối tác của chúng tôi có thể thưởng cho chúng tôi một khoản hoa hồng cho các vị trí trong bài viết của chúng tôi. Tuy nhiên, những khoản hoa hồng này không ảnh hưởng đến quy trình tạo nội dung không thiên vị, trung thực và hữu ích của chúng tôi.
