Proof of Reserve – PoR là một bươc cần thiết để xác định tính minh bạch của các sàn giao dịch. Tuy nhiên, chỉ có như vậy thì chưa đủ.
Lĩnh vực tiền điện tử đã chứng kiến nhiều sàn giao dịch đã bị tấn công, hậu quả làm mất tiền của khách hàng hoặc thậm chí trở thành những vụ scam (lừa đảo) phức tạp. Sự sụp đổ của FTX do khủng hoảng thanh khoản trong những tuần gần đây là thảm họa nổi tiếng nhất cho đến nay.
Để đối phó với những thiếu sót rõ ràng này, nhiều sàn giao dịch đã thực hiện các giải pháp để tăng tính minh bạch và sự tin tưởng giữa những người dùng của họ. Từ lý do đó, Proof of Reserve – PoR được ra đời như một biện pháp chứng nhận. Nhiều sàn giao dịch hàng đầu hiện đang thực hiện quy trình này. Nói một cách đơn giản, Proof of Reserve (bằng chứng dự trữ) là một quá trình mà một sàn giao dịch xác minh rằng sàn giao dịch đó có đủ dự trữ (trong trường hợp này là tiền pháp định và tiền điện tử) để tương ứng với số dư của khách hàng.
Proof of Reserve đã trở thành tâm điểm trong những tuần gần đây sau sự sụp đổ của FTX. Trong một tweet ngày 08/11, trước khi sàn giao dịch nộp đơn xin phá sản, CZ đã cam kết sớm thực hiện Proof of Reserves, để cung cấp sự minh bạch cho cộng đồng. Vào thứ 6 ngày 25/11, Binance đã xuất bản một trang web mới để giải thích hệ thống Proof of Reserve của mình. Hiện tại, Binance có tỷ lệ dự trữ là 101%. Về lý thuyết, điều này có nghĩa là Binance có đủ tiền để thanh khoản cho tiền gửi của người dùng.
Proof of Reserve là gì?
Proof of Reserve không phải là một khái niệm mới trong thế giới tài chính. Một phương pháp tương tự đã được các ngân hàng trên toàn cầu sử dụng để chứng minh với khách hàng rằng họ có đủ tiền để trang trải các khoản tiền gửi của khách hàng trong ngân hàng.
Trong bối cảnh tiền điện tử, Proof of Reserve là một phương pháp được sử dụng để xác minh rằng tiền fiat và tiền điện tử do một sàn giao dịch nắm giữ đủ để trang trải số tiền họ đang nắm giữ của khách hàng. Điều này được thực hiện bằng cách tạo ra một hàm băm mật mã của số tiền được nắm giữ. Sau đó, thông tin này sẽ được xuất bản trên trang web của sàn giao dịch cùng với đường link đến báo cáo kiểm tra của bên thứ ba đã được xác minh.
Ngoài việc cung cấp tính minh bạch, điều này cũng cung cấp một mức độ bảo vệ chống lại việc nhân viên trao đổi biển thủ tiền. Vì báo cáo kiểm toán xác minh rằng dữ liệu được công bố là chính xác và hàm băm khớp với số tiền được nắm giữ nên xác suất xảy ra gian lận của một sàn giao dịch sẽ giảm thiểu.
Proof of Reserve hoạt động như thế nào?
Bước đầu tiên là trao đổi để tạo ra một hàm băm mật mã của số tiền mà sàn có trong ví lưu trữ. Sau đó, họ xuất bản hàm băm đó cùng với số tiền được giữ trên trang web. Liên kết đi kèm dẫn đến báo cáo kiểm toán của bên thứ ba, báo cáo này xác minh rằng hàm băm đã xuất bản khớp với số tiền do sàn giao dịch nắm giữ. Hàm băm được tạo bằng chương trình máy tính chọn ngẫu nhiên một số trong dãy, khoảng từ 0 đến 100,000,000.
Sau đó, sàn giao dịch lấy con số này và thêm nó vào số tiền được nắm giữ. Họ tiếp tục tạo một hàm băm mới có thể được xuất bản trên trang web của họ. Giờ đây, nếu một nhân viên của sàn giao dịch biển thủ tiền, thủ phạm sẽ phải đoán con số sẽ được thêm vào số tiền được giữ. Xét về tính xác suất, điều này sẽ cực kỳ khó thực hiện và có thể dễ dàng phát hiện ra những cảnh báo nghiêm trọng. Vì hàm băm được cung cấp công khai nên bất kỳ sự khác biệt nào giữa hàm băm được công bố và số tiền được giữ sẽ rất đáng ngờ.
Proof of Reserve là chưa đủ với các sàn giao dịch
Tuy nhiên, việc sử dụng Proof of Reserve để bảo vệ tiền của người dùng cũng khơi dậy những hoài nghi. Theo Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của sàn giao dịch Kraken có trụ sở tại Mỹ, Jesse Powell, đã gọi hoạt động này là “vô nghĩa” nếu không bao gồm các khoản nợ – hoặc số tiền mà một sàn giao dịch nợ.
Jesse Powel không phải là người duy nhất đặt sự hoài nghi về việc này. Đối với nhiều người, giải pháp có thể được tìm thấy bằng cách quay lại tiền đề cơ bản của tiền điện tử: Đó là bạn không thể tin tưởng vào các thực thể tập trung.
Theo Đồng sáng lập của Odsy Network, Omer Sadika cho biết: “Proof of Reserve không thật sự là một giải pháp tồi, nhưng nó vẫn không vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về khả năng thanh toán của một sàn giao dịch. Các sàn CEX có thể cố gắng thao túng bằng chứng về khoản dự trữ của họ. Và cho đến nay, phần lớn các sàn đã giữ lại các thông tin quan trọng khác như tổng nợ của họ. Nếu không có sự phân chia trách nhiệm pháp lý đi kèm, chỉ riêng Proof of Reserve của một sàn là không đủ.”
Các sàn giao dịch cần kiểm toán tốt hơn và độc lập hơn
Trong nhiều cuộc trò chuyện với các chuyên gia trong ngành, BeInCrypto đã được thông báo rằng Proof of Reserve về cơ bản là không đủ. Đặc biệt, các sàn CEX cần phải làm nhiều hơn nữa.
Trong một số trường hợp, BeInCrypto đã được thông báo rằng ngay cả khi các dữ liệu bao gồm các khoản nợ vẫn sẽ không đủ. Mark Lurie, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Shipyard Software cho biết: “Một sàn giao dịch có thể có rất nhiều tài sản, nhưng họ đã sử dụng chúng làm tài sản thế chấp cho một khoản vay.”
Bằng chứng về trách nhiệm pháp lý sẽ hữu ích, nhưng trách nhiệm pháp lý không theo chuỗi. Điều đó có nghĩa là bằng chứng về trách nhiệm pháp lý sẽ phải đến từ một kiểm toán viên độc lập. Tại thời điểm đó, nó tượng tự như một loại bằng chứng mà tất cả các công ty đại chúng phải thực hiện và công ty quy định phải cung cấp báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Có lẽ chúng ta đang học lại từ các bài học của TradFi. Đó là các tổ chức tài chính tập trung nên báo cáo bảng cân đối kế toán của họ cho ai đó hoặc là công chúng hoặc là cơ quan quản lý.”
Các công ty kiểm toán cho FTX không thuộc Big 4
Điều đáng chú ý là trước khi sụp đổ, FTX đã được kiểm toán bởi hai công ty riêng biệt là Armanino và Prager Metis. Tuy nhiên, cả hai đều không phải là thành viên của các công ty kế toán thuộc Big Four. Hơn nữa, cũng không có công ty được kiểm toán nào có quy mô và độ phức tạp như FTX. Bởi vì quy mô của họ mà cơ quan quản lý kiểm toán, Ban giám sát kế toán công ty đại chúng (PCAOB), chỉ kiểm tra họ mỗi kỳ 3 năm một lần.
Tất nhiên, các tổ chức khổng lồ như sàn giao dịch tiền điện tử tập trung hiếm khi chọn sự minh bạch nếu không bị ép buộc. Mặc dù hoạt động trong một hệ sinh thái được cho là coi trọng sự cởi mở, nhưng người dùng vẫn chưa hoàn toàn lên tiếng. Mark cho biết thêm: “Tại sao (sàn giao dịch) phải thêm gánh nặng báo cáo nếu luật không bắt buộc và nếu người dùng không rời đi?”
Người dùng cần khôi phục niềm tin
Tại sao các công ty lớn trong ngành lại mất nhiều thời gian để làm nổi bật tính minh bạch như vậy?
Theo Đồng sáng lập của Nexo, Antoni Trenchev cho biết nhu cầu về tính minh bạch là có thật nếu lĩnh vực tiền điện tử muốn phát triển. Trích dẫn nhận định của Antoni Trenchev như sau: “Đầu tiên, tiền điện tử vẫn đang trải qua một tỷ lệ người chấp nhận nhất định. Đối với chúng tôi, đó là lý do chính khiến tính minh bạch được nhắc đến nhiều. Khi thị trường đang phát triển và nền kinh tế toàn cầu đang bùng nổ, thật dễ dàng để bị cuốn vào ảo tưởng rằng chỉ có thời kỳ tuyệt vời ở phía trước và ngỡ ngàng trước những xu hướng đảo ngược.”
Proof of Reserve đi đúng hướng nhưng cần cải tiến
Khi không gian tiền điện tử tiếp tục phát triển, việc bảo vệ các nhà đầu tư khỏi các sàn giao dịch lừa đảo ngày càng trở nên quan trọng. Proof of Reserve chắc chắn là một bước đi đúng hướng nhưng vẫn còn một số cải tiến có thể được thực hiện để tăng cường tính minh bạch và tin cậy. Điều quan trọng đối với các nhà đầu tư là có quyền truy cập vào thông tin tài chính của một sàn giao dịch. Điều này bao gồm thông tin về cách doanh nghiệp được cấu trúc và cách doanh nghiệp tạo ra doanh thu cũng như thông tin chi tiết về nhân viên và cổ đông của công ty đó.
Theo Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Nevermined, Don Gossen cho biết: “Một phần lý do khiến những người chơi lớn mất quá nhiều thời gian để chấp nhận tính minh bạch theo mặc định là vì họ chỉ là bản sao của hệ thống tài chính chính thống đương đại. Lý lẽ đơn giản của CEX là sự cạnh tranh của họ không minh bạch. Vậy tại sao họ phải như vậy?”
Sau các sự cố đáng quan tâm gần đây, có lẽ đã đến lúc bắt đầu mong đợi nhiều hơn. Đồng thời, chúng ta cũng mong đợi sự phát triển hoặc cải tiến của Proof of Reserve trong thời gian tới.
Bạn nghĩ sao về thông tin trên? Chia sẻ ngay ý kiến của bạn trong nhóm cộng đồng của chúng tôi Telegram | Facebook fanpage | Facebook group.
Tất cả thông tin có trên trang web của chúng tôi được xuất bản với thiện chí và chỉ dành cho mục đích thông tin chung. Bất kỳ hành động nào người đọc thực hiện đối với thông tin được tìm thấy trên trang web của chúng tôi, họ cần phải đánh giá lại và hoàn toàn chịu rủi ro từ quyết định của chính họ.
