Khi năm 2025 dần khép lại, Phố Wall đang bị kẹt giữa hai xu hướng: một bên là những nghi ngờ ngày càng nhiều về làn sóng AI đã giúp thị trường tăng trưởng mạnh trong năm nay, một bên là những mô hình mùa vụ luôn mang lại tâm lý tích cực cho thị trường vào tháng 12 suốt gần một thế kỷ.
Điều này khiến các nhà đầu tư băn khoăn không biết nên tiếp tục chạy theo sự tăng trưởng hay nên chuẩn bị tinh thần cho một sự điều chỉnh giảm.
Sponsored“Lệnh giao dịch đông người không dễ mang lại lợi nhuận”
Hiệu ứng “Santa Claus rally”, thường diễn ra trong 5 ngày giao dịch cuối tháng 12 và 2 ngày đầu tháng 1, đã ghi nhận mức tăng vào 79% số lần kể từ năm 1929, với lợi nhuận trung bình là 1.6%. Trong 8 năm gần nhất, chỉ duy nhất 1 lần thị trường giảm điểm trong thời gian này.
Tuy nhiên, một số người hoài nghi cho rằng xu hướng này đã quá phổ biến nên không còn phát huy hiệu quả như trước. “Quy luật mùa vụ đúng cho đến khi ai cũng tin là sẽ đúng – đây là giao dịch dễ đoán nhất trong năm, và đó chính là vấn đề”, một nhà đầu tư chia sẻ trên X. Lý do cơ bản là thị trường thường không có lợi cho sự đồng thuận quá lớn, mà ngược lại có thể trừng phạt nó.
Các tài sản rủi ro ngoài cổ phiếu cũng bắt đầu có dấu hiệu giảm sút. Bitcoin hiện đang giao dịch quanh mức 89,460 USD, giảm 6.9% trong tháng qua sau khi không giữ được mức trên 95,000 USD vào cuối tháng 11. Vốn hóa của Bitcoin hiện rơi vào khoảng 1.78 nghìn tỷ USD.
Thời khắc quyết định của AI
Mối lo lớn hơn chính là ngành AI, lĩnh vực đã đóng góp lớn vào đợt tăng trưởng kéo dài 3 năm của S&P 500 với mức tăng trị giá 30 nghìn tỷ USD.
SponsoredTheo Bloomberg, ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy sự nghi ngờ – từ việc cổ phiếu Nvidia bị bán ra, cổ phiếu Oracle lao dốc sau khi công bố chi phí đầu tư cho AI cao hơn dự kiến, cho đến tâm lý chán nản quanh các doanh nghiệp liên quan OpenAI. “Chúng ta đang ở giai đoạn mà ai cũng phải chứng minh hiệu quả thật sự của AI,” ông Jim Morrow, CEO Callodine Capital Management phát biểu. “Câu chuyện AI từng là điểm sáng, nhưng giờ là lúc phải bỏ vốn thật để kiểm chứng xem lợi nhuận đem lại có xứng đáng hay không.”
Chi phí đầu tư cho AI khiến nhiều người phải “choáng”. Dự báo trong 12 tháng tới, Alphabet, Microsoft, Amazon và Meta sẽ chi trên 400 tỷ USD để phát triển trung tâm dữ liệu. Tổng chi phí khấu hao của nhóm này dự kiến tăng gấp 3 lần – từ khoảng 10 tỷ USD cuối năm 2023 lên 30 tỷ USD vào cuối năm 2026.
Một khảo sát của Teneo được Wall Street Journal dẫn lại cho thấy còn chưa tới một nửa các dự án AI hiện tại mang về lợi nhuận cao hơn chi phí. Dù vậy, 68% CEO vẫn dự định tăng chi cho AI trong năm 2026. Theo khảo sát này, AI đem lại hiệu quả rõ rệt nhất ở các mảng marketing và chăm sóc khách hàng, còn tại các khâu như an ninh, pháp lý, nhân sự thì chưa thực sự nổi bật.
Nhưng giữa lãnh đạo doanh nghiệp và giới đầu tư đang có sự khác biệt lớn về kỳ vọng: 53% nhà đầu tư tổ chức mong muốn lợi nhuận trong vòng 6 tháng, trong khi 84% CEO các tập đoàn lớn lại nghĩ rằng điều này sẽ cần nhiều thời gian hơn.
Lý do để lạc quan
Dù vậy, so sánh sự hưng phấn về AI với “bong bóng” dot-com năm 2000 có thể vẫn còn quá sớm. Chỉ số Nasdaq 100 hiện giao dịch ở mức gấp 26 lần lợi nhuận dự báo, thấp rất nhiều so với “hệ số P/E” trên 80 của bong bóng năm 2000. Các công ty lớn như Nvidia, Alphabet, Microsoft hiện cũng chỉ giao dịch ở mức dưới 30 lần lợi nhuận mà thôi.
Lịch sử vẫn ủng hộ các nhà đầu tư lạc quan. Theo bản tin tài chính The Kobeissi Letter, hai tuần cuối tháng 12 thường là thời điểm lý tưởng nhất cho chứng khoán suốt 75 năm qua, với chỉ số S&P 500 có thể chạm ngưỡng 7,000 điểm vào cuối năm nay.
Trong ngắn hạn, xu hướng mùa vụ và tâm lý sợ bỏ lỡ FOMO có thể tiếp tục giúp thị trường đi lên. Nhưng khi bước sang năm 2026, điều quyết định hướng đi của thị trường sẽ nằm ở khả năng đầu tư AI thực sự mang lại giá trị hay không.
