Bitcoin Layer 2 (L2) là gì? Những dự án Bitcoin L2 đáng chú ý trong năm 2024

Bitcoin L2 là các giao thức thứ cấp được xây dựng dựa trên blockchain Bitcoin để nâng cao khả năng mở rộng và hiệu quả giao dịch, cho phép các giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn.

Trong một bài nhận định trước đó của BeInCrypto về các giải pháp Layer 2 (L2) trên mạng Bitcoin (BTC), chúng tôi tin rằng đây có thể sẽ là một trong những xu hướng hút tiền trong năm 2024 này. Ngoài việc nhu cầu DeFi đang có dấu hiệu tích cực trên mạng Bitcoin, động thái liên quan đến Bitcoin Halving 2024 cũng là một trong những nhân tố góp phần khiến cho mạng lưới này trở nên sôi động hơn. 

Vậy Bitcoin Layer 2 là gì? Hãy cùng BeInCrypto tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết dưới đây nhé. Nhưng trước hết, hãy chắc chắn bạn hiểu Bitcoin là gì trước khi tìm hiểu kỹ hơn về các giải pháp L2 của mạng lưới này nhé.

Bitcoin Layer 2 (L2) là gì?

Mạng Bitcoin Layer 2 hay Bitcoin L2 nghe có phần khá giống với Ethereum Layer 2 mà BeInCrypto đã từng giới thiệu. Điều đó có nghĩa là trong trường hợp này thì về cơ bản thì đây là các giao thức mở rộng mạng lưới Bitcoin, giúp nó xử lý được nhiều giao dịch hơn với mức phí rẻ hơn. Tương tự như Ethereum L2, các giải pháp lớp 2 của Bitcoin hiện thực hóa điều này bằng việc chuyển sang xử lý các giao dịch bên ngoài blockchain chính, sau đó chỉ đưa và cập nhật kết quả theo lô lên trên mạng chính mà thôi.

Vậy các mạng Bitcoin L2 hoạt động như thế nào?

Các mạng Bitcoin L2 là các khung thứ cấp được xây dựng trên blockchain chính (Lớp 1) để nâng cao khả năng mở rộng và tốc độ giao dịch. Mục đích chung là vậy nhưng tương tự như Ethereum, để đạt được kết quả đó thì mỗi giải pháp L2 của Bitcoin sẽ có cách thức hoạt động khác nhau. Tuy nhiên, tựu chung lại thì chúng ta sẽ thấy một số phương thức hoạt động chính như sau:

• State channel: Các giải pháp Bitcoin L2 hoạt động theo mô hình này sẽ cho phép người dùng tạo ra các “kênh” được mã hóa end-to-end để gửi và nhận thanh toán. Các kênh này hoạt động như sổ cái vi mô lưu giữ hồ sơ về tất cả các giao dịch xảy ra trong đó. State Channel giữ tất cả các giao dịch bên trong chúng ở chế độ ngoài chuỗi, chỉ báo lại số dư ở thời điểm mở và đóng giao dịch của người tham gia lên mạng chính khi kênh đóng. Nhờ đó, người tham gia có thể thực hiện các giao dịch lặp đi lặp lại mà không phải trả phí cao cho mỗi giao dịch.
• Rollup chain: Blockchain rollup là giải pháp L2 giúp loại bỏ nhiều giao dịch từ L1 sang một mạng riêng biệt, hợp nhất chúng thành một phần dữ liệu duy nhất và gửi phần dữ liệu đó trở lại để thêm vào L1. Trong bài viết về công nghệ Rollup mà BeInCrypto đã từng chia sẻ trước đó thì có hai dạng rollup là Optimistic và ZK. Trong đó Optimistic giả định tất cả các giao dịch được nhóm lại với nhau đều hợp lệ trừ khi được chứng minh khác. Ngược lại, ZK tạo ra một bằng chứng mật mã duy nhất được gọi là bằng chứng hợp lệ, chứng thực tính hợp lệ của các giao dịch được nhóm lại với nhau.
• Side chain: Đây là một blockchain độc lập với các cơ chế đồng thuận riêng kết nối với L1 thông qua cầu nối (bridge) hai chiều, cho phép chuyển giao tài sản giữa các chain.

Một số dự án Bitcoin L2 đáng chú ý?

Trước tiên, nếu nói về các giải pháp mở rộng cho mạng Bitcoin, chắc chắn không thể không nhắc đến Lightning Network. Nhưng ngoài Lightning Network ra, một số ví dụ khác về giải pháp Bitcoin L2 bao gồm:

• Stack (STX): Giao thức Stack sử dụng Bitcoin Network làm lớp thanh toán, cho phép các hợp đồng thông minh và Dapp được xây dựng dựa trên Bitcoin trong khi vẫn duy trì tính bảo mật và ổn định.
• Liquid Network: Một giải pháp được phát triển bởi Blockstream cho Bitcoin, cho phép các giao dịch nhanh hơn và bí mật hơn giữa các sàn giao dịch và tổ chức tham gia bằng cách tạo một chuỗi khối riêng biệt với tài sản gốc của riêng nó (Liquid Bitcoin, L-BTC) được gắn với Bitcoin, cung cấp các tính năng nâng cao về quyền riêng tư và khả năng mở rộng.
• Rootstock Infrastructure Framework (RIF): Rootstock (RIF) bổ sung khả năng hợp đồng thông minh cho Bitcoin. Nó kết hợp các lợi ích của hợp đồng thông minh của Ethereum với mạng lưới đã được thiết lập của Bitcoin.

Rủi ro khi sử dụng các giải pháp Bitcoin L2 là gì?

Mặc dù hầu hết các giải pháp Bitcoin L2 hiện tại đều thừa hưởng mức độ bảo mật và độ tin cậy cao, nhưng chúng vẫn chứa đựng những rủi ro cũng như hạn chế nhất định. Cụ thể:

• Một là lỗi định tuyến: Lấy ví dụ, vào năm 2022, người dùng Lightning đã gặp phải các vấn đề xung quanh route payments và route liquidity. Cụ thể, độ tin cậy của các route có thể gặp vấn đề khi nút định tuyến (route node) không có đủ kênh mở tới các nút định tuyến tốt khác. Không dừng lại ở đó, các bên có thể gặp phải lỗi định tuyến thanh toán không được phân bổ khi họ sử dụng các nút bị lỗi mà không hề biết rằng có vấn đề.
• Hai là tính tập trung hóa: Các giải pháp Bitcoin L2 như Liquid Network có thể có tính tập trung cao. Nếu so với mạng chính Bitcoin với hàng nghìn node chịu trách nhiệm sản xuất khối và bảo mật mạng thì Liquid Network vận hành một hệ thống liên kết với chỉ một lượng nhỏ node có chức năng ký giao dịch và duy trì hoạt động của mạng. Về lý thuyết, điều này giúp giảm thời gian xác nhận trên mạng Liquid, nhưng đổi lại thì thiết kế tập trung này có nghĩa là nó sẽ chịu sự kiểm soát của một số bên.
• Ba là độ phức tạp về mặt kỹ thuật: Về bản chất, các giải pháp L2 sẽ tăng thêm độ phức tạp cho hệ sinh thái Bitcoin. Sự phức tạp này có thể cản trở việc chấp nhận của người dùng vì người dùng.
• Bốn là mối quan tâm về thanh khoản: Các mạng như Lightning Network yêu cầu người dùng khóa tiền trong các kênh thanh toán. Yêu cầu này có thể dẫn đến các vấn đề về thanh khoản, trong đó nguồn vốn sẽ bị giới hạn khả năng sử dụng cho các mục đích sử dụng khác.
• Năm là tích hợp và khả năng tương tác: Việc tích hợp liền mạch với cơ sở hạ tầng Bitcoin hiện có và khả năng tương tác giữa các giải pháp L2 khác nhau là rất quan trọng. Thiếu khả năng tương tác có thể dẫn đến hệ sinh thái bị phân mảnh, làm giảm hiệu quả tổng thể của các giải pháp này.

Tương lai của các giải pháp Bitcoin L2 là gì?

Như chúng ta đã biết, trong nhiều tin tức về Bitcoin mà BeInCrypto đã cập nhật, trong năm 2023, chúng ta đã chứng kiến nhiều giao thức và dự án mới đã mang lại sự phấn khích cho hệ sinh thái Bitcoin. Sự bùng nổ của các dự án dạng này đang làm tăng thêm gánh nặng cho mạng lưới Bitcoin vốn đã gặp những vấn đề cố hữu từ trước đến nay.

Lấy ví dụ, sự xuất hiện của Bitcoin Ordinals cho phép người dùng ghi dữ liệu trực tiếp trên blockchain, tạo NFT và các bộ sưu tập kỹ thuật số. Hay tiêu chuẩn BRC-20 cho phép người dùng ghi mã JSON vào Ordinal, tạo tài sản có thể lập trình trên Bitcoin… Tất cả những điều này đã tạo sự phấn khích, thậm chí là tranh cãi trong hệ sinh thái hàng đầu này. Và cũng chính nhờ sự phát triển này mà chúng ta không thể phủ nhận rằng các giải pháp Bitcoin L2 đang trở thành một phần quan trọng trong sự phát triển của hệ sinh thái.

Tại thời điểm BeInCrypto thực hiện bài viết này, hệ sinh thái các giải pháp L2 của Ethereum đang chứng kiến một sự gia tăng đột biến về vốn hóa thị trường với giá trị hơn 19 tỷ USD. Như vậy, song hành cùng với sự phát triển của mạng Bitcoin, các giải pháp Layer 2 cũng hứa hẹn tiềm năng to lớn. Chỉ trong vài tháng, khả năng xây dựng trên Bitcoin đã mở ra cánh cửa mới cho thế giới tiền điện tử và blockchain. Và đây chính là miền đất hứa cho các giải pháp L2 trong tương lai.

Câu hỏi thường gặp

Những nền tảng giao dịch Crypto tốt nhất tại Việt Nam | Tháng 5 năm 2024

BingX Tìm hiểu ngay →

Coinrule Tìm hiểu ngay →

Exodus Tìm hiểu ngay →

BYDFi Tìm hiểu ngay →

Kraken Tìm hiểu ngay →